موضوع: مالیات خانه‌های خالی: راهنمای جامع برای مالکین و مستأجرین
بازار مسکن همواره یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی هر کشور بوده و نوسانات آن تأثیر مستقیمی بر زندگی افراد جامعه دارد. در سال‌های اخیر، موضوع خانه‌های خالی و تأثیر آن بر افزایش قیمت مسکن و اجاره‌بها در ایران به یکی از دغدغه‌های اصلی تبدیل شده است. به همین دلیل، قانون مالیات بر خانه‌های خالی با هدف کاهش احتکار مسکن و تشویق مالکین به عرضه واحدهای مسکونی خود به بازار، به تصویب رسیده است. در این مطلب، به بررسی جامع این قانون، نحوه محاسبه مالیات، شرایط شمول و معافیت‌ها می‌پردازیم.
1.هدف از وضع قانون مالیات بر خانه‌های خالی:
هدف اصلی این قانون، ایجاد تعادل در بازار مسکن و جلوگیری از سوداگری و احتکار واحدهای مسکونی است. با افزایش عرضه مسکن به بازار، انتظار می‌رود که قیمت‌ها و اجاره‌بها تعدیل شده و دسترسی به مسکن برای اقشار مختلف جامعه تسهیل شود.
2.چه خانه‌هایی مشمول مالیات می‌شوند؟
برای اینکه یک واحد مسکونی مشمول مالیات خانه‌های خالی شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:
- موقعیت جغرافیایی: واحد مسکونی باید در شهرهای با جمعیت بالای ۱۰۰ هزار نفر واقع شده باشد.
- مدت زمان خالی بودن: واحد مسکونی باید حداقل ۱۲ ماه از زمان صدور گواهی پایان کار، خالی مانده باشد. این مدت برای پروژه‌های انبوه‌سازی ممکن است تا ۱۸ ماه افزایش یابد. همچنین حداقل ۴ ماه از خرید خانه گذشته باشد و در این مدت ۴ ماه به صورت متوالی در اجاره نباشد.
- عدم سکونت مالک یا بستگان درجه یک: واحد مسکونی نباید محل سکونت اصلی یا فرعی مالک یا بستگان درجه یک او (همسر، فرزند و پدر و مادر) باشد.
- عدم ثبت ملک برای فروش در سامانه معاملات املاک: اگر مالک، ملک خود را برای فروش در سامانه معاملات املاک ثبت نکرده باشد، ملک او مشمول این قانون خواهد شد.
3.نحوه محاسبه مالیات بر خانه‌های خالی:
مالیات بر خانه‌های خالی بر اساس ارزش اجاری ملک و تعداد سال‌هایی که ملک خالی بوده، محاسبه می‌شود. طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، نحوه محاسبه به شرح زیر است:
- سال اول: ۶ برابر مالیات بر درآمد اجاره مشابه آن واحد مسکونی
- سال دوم: ۱۲ برابر مالیات بر درآمد اجاره مشابه آن واحد مسکونی
- سال سوم و به بعد: ۱۸ برابر مالیات بر درآمد اجاره مشابه آن واحد مسکونی
برای محاسبه دقیق‌تر، ابتدا باید ارزش اجاری ملک بر اساس شاخص‌های سازمان امور مالیاتی مشخص شود. سپس، با توجه به سال خالی بودن ملک، ضریب مربوطه (۶، ۱۲ یا ۱۸) در آن ضرب می‌شود.
4.معافیت‌های مالیات بر خانه‌های خالی:
برخی از واحدهای مسکونی از پرداخت مالیات بر خانه‌های خالی معاف هستند، از جمله:
- خانه‌های واقع در شهرهای با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر
- خانه‌هایی که در حال بازسازی یا تعمیرات اساسی هستند (با ارائه مستندات)
- خانه‌هایی که به صورت قانونی به نهادهای دولتی یا خیریه واگذار شده‌اند
- خانه‌های سازمانی متعلق به دستگاه‌های دولتی
5.نکات مهم برای مالکین:
- ثبت اطلاعات ملک در سامانه املاک و اسکان الزامی است.
- در صورت اجاره دادن ملک، حتماً قرارداد رسمی اجاره تنظیم کنید.
- در صورت فروش ملک، اطلاعات آن را در سامانه معاملات املاک ثبت کنید.
نتیجه‌گیری:
سازمان امور مالیاتی کل کشور قانون مالیات بر خانه‌های خالی با هدف تنظیم بازار مسکن و جلوگیری از احتکار وضع شده است. مالکین باید با آگاهی از این قانون و شرایط آن، از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند. همچنین، مستأجرین نیز می‌توانند با افزایش عرضه مسکن به بازار، از مزایای این قانون بهره‌مند شوند.
