ثبت حسابداری تجدید ارزیابی در دفاتر قانونی شرکتها و مزایا، معایب و نحوه انجام آن
بر اساس استانداردهای حسابداری ایران تجدید ارزیابی دارایی ها فرآیندی است که طی آن ارزش دفتری دارایی های یک شرکت به منظور انعکاس ارزش منصفانه روز آنها، به روز رسانی می شود. این امر می تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات در شرایط اقتصادی، بازار، یا فناوری انجام شود. تجدید ارزیابی دارایی ها می تواند مزایای متعددی برای شرکت ها داشته باشد، از جمله انعکاس ارزش واقعی دارایی ها، بهبود نسبت های مالی و افزایش اعتبار شرکت. با این حال، تجدید ارزیابی دارایی ها می تواند معایبی نیز داشته باشد، از جمله هزینه های تجدید ارزیابی، پیچیدگی های حسابداری و عدم قطعیت در ارزش منصفانه. در این مقاله، ما به طور جامع به بررسی تجدید ارزیابی دارایی ها، مزایا و معایب آن، نحوه انجام آن و استانداردهای حسابداری مربوطه می پردازیم.
شرکت سرمایه پذیر: نحوه ثبت حسابداری تجدید ارزیابی در دفاتر سرمایه پذیر
-
شناسایی و ارزیابی دارایی: ابتدا باید دارایی‌های مشمول تجدید ارزیابی شناسایی و توسط کارشناسان رسمی دادگستری ارزیابی شوند.
-
ثبت افزایش ارزش دارایی:
- بدهکار: دارایی مربوطه (به مبلغ افزایش ارزش)
- بستانکار: مازاد تجدید ارزیابی (حساب حقوق صاحبان سهام)
-
ثبت کاهش ارزش دارایی:
- بدهکار: زیان تجدید ارزیابی (حساب سود و زیان)
- بستانکار: دارایی مربوطه (به مبلغ کاهش ارزش)
شرکت سرمایه‌گذار: نحوه ثبت حسابداری تجدید ارزیابی در دفاتر شرکت سرمایه گذار
نحوه ثبت تجدید ارزیابی در دفاتر شرکت سرمایه‌گذار بستگی به روش حسابداری مورد استفاده برای سرمایه‌گذاری دارد:
- روش بهای تمام شده: در این روش، سرمایه‌گذاری به بهای تمام شده ثبت می‌شود و تغییرات ارزش دارایی‌های شرکت سرمایه‌پذیر تاثیری در دفاتر شرکت سرمایه‌گذار ندارد.
- روش ارزش ویژه: در این روش، شرکت سرمایه‌گذار سهم خود از مازاد تجدید ارزیابی شرکت سرمایه‌پذیر را در دفاتر خود به شرح زیر ثبت می‌کند:
- بدهکار: سرمایه‌گذاری در شرکت وابسته (به مبلغ سهم از مازاد تجدید ارزیابی)
- بستانکار: درآمد سرمایه‌گذاری (حساب سود و زیان)
استانداردهای حسابداری مربوط به تجدید ارزیابی دارایی ها:
- استاندارد حسابداری شماره ۱۱: دارایی‌های ثابت مشهود
- استاندارد حسابداری شماره ۱۵: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
- استاندارد حسابداری شماره ۲۰: حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته
موارد مالیاتی مربوطه به تجدید ارزیابی:
- معافیت مالیاتی: افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها، طبق ماده ۱۴۹ قانون مالیات‌های مستقیم، مشمول مالیات بر درآمد نیست.
- هزینه استهلاک: هزینه استهلاک دارایی‌های تجدید ارزیابی شده، بر اساس ارزش منصفانه جدید محاسبه می‌شود، اما این افزایش هزینه استهلاک، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی در نظر گرفته نمی‌شود.
نکات مهم:
- تجدید ارزیابی دارایی‌ها باید با رعایت استانداردهای حسابداری مربوطه و توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام شود.
- شرکتها باید سیاست‌های مشخصی در مورد نحوه تجدید ارزیابی دارایی‌های خود داشته باشند.
- در صورت افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی، باید مراحل قانونی مربوطه طی شود.
مثال:
فرض کنید شرکت “الف” ۸۰% از سهام شرکت “ب” را در اختیار دارد. شرکت “ب” تجدید ارزیابی دارایی‌های خود را انجام داده و مازاد تجدید ارزیابی آن ۱۰۰ میلیون تومان است نحوه ثبت حسابداری تجدید ارزیابی در دفاتر قانونی هر دو شرکت به صورت زیر می باشد
- در دفاتر شرکت “ب”:
- بدهکار: دارایی مربوطه ۱۰۰ میلیون تومان
- بستانکار: مازاد تجدید ارزیابی ۱۰۰ میلیون تومان
- در دفاتر شرکت “الف” (روش ارزش ویژه):
- بدهکار: سرمایه‌گذاری در شرکت “ب” ۸۰ میلیون تومان (۸۰% از ۱۰۰ میلیون تومان)
- بستانکار: درآمد سرمایه‌گذاری ۸۰ میلیون تومان
مراحل افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی:
- انجام تجدید ارزیابی: ابتدا باید دارایی‌های شرکت توسط کارشناسان رسمی دادگستری ارزیابی و مازاد تجدید ارزیابی محاسبه شود.
- تصویب افزایش سرمایه: افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی باید توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت تصویب شود.
- انتقال مازاد به حساب سرمایه: پس از تصویب، مازاد تجدید ارزیابی از حساب مربوطه در بخش حقوق صاحبان سهام به حساب سرمایه منتقل می‌شود.
- ثبت افزایش سرمایه در دفاتر: افزایش سرمایه در دفاتر قانونی شرکت ثبت می‌شود.
ثبت حسابداری افزایش سرمایه:
- بدهکار: مازاد تجدید ارزیابی
- بستانکار: حساب سرمایه
مثال:
فرض کنید شرکت “الف” دارای ۱۰۰ میلیون تومان مازاد تجدید ارزیابی است و قصد دارد سرمایه خود را از این محل افزایش دهد.
- بدهکار: مازاد تجدید ارزیابی ۱۰۰ میلیون تومان
- بستانکار: حساب سرمایه ۱۰۰ میلیون تومان
مزایای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی:
- عدم نیاز به نقدینگی: این روش نیاز به تزریق نقدینگی جدید به شرکت ندارد.
- بهبود ساختار مالی: افزایش سرمایه از این محل می‌تواند منجر به بهبود نسبت‌های مالی شرکت شود.
- افزایش اعتبار شرکت: این امر می‌تواند به افزایش اعتبار شرکت در بین ذینفعان کمک کند.
نکات مهم:
- افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی باید با رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام شود.
- شرکتها باید در مورد نحوه افزایش سرمایه از این محل سیاست‌های مشخصی داشته باشند.
تأثیر افزایش سرمایه بر شرکت سرمایه‌گذار:
در شرکت سرمایه‌گذار، افزایش سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر از محل مازاد تجدید ارزیابی، بسته به روش حسابداری مورد استفاده برای سرمایه‌گذاری، به شرح زیر ثبت می‌شود:
- روش بهای تمام شده: هیچ تغییری در دفاتر شرکت سرمایه‌گذار ایجاد نمی‌شود.
- روش ارزش ویژه: به نسبت سهم شرکت سرمایه‌گذار از مازاد تجدید ارزیابی، حساب سرمایه‌گذاری در شرکت وابسته افزایش می‌یابد.
